Theo phong tục cưới hỏi của người Việt từ xưa đến nay, trong lễ cưới hỏi nhà trai cần phải chuẩn bị một bộ mâm quả cưới để làm sính lễ.
Người xưa vẫn gọi đây là tục thách cưới và phong tục này rất được xem trọng, Có lẽ chúng ta vẫn còn nhớ câu chuyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, Hùng Vương thứ 18 đã yêu cầu 2 chàng hoàng tử chuẩn bị đầy đủ các sính lễ như yêu cầu mới chấp nhận gả con gái. Đây chính là một minh chứng rõ ràng nhất cho tục thách cưới.
Theo tục thách cưới, nếu nhà trai muốn sang thưa chuyện cưới hỏi thì phải mang sính lễ cưới. Sính lễ cưới mang theo sẽ dựa trên yêu cầu của nhà gái, các sính lễ cưới này chính là mâm quả cưới mà chúng ta hiện nay vẫn chuẩn bị trong mỗi dịp cưới hỏi.
Theo sự phát triển và hội nhập, tục thách cưới trước đây đã không còn nữa, song vẫn được lưu giữ những nét đẹp văn hóa của tục thách cưới. Các sính lễ cưới hiện nay đã đơn giản, dễ tìm mua và chuẩn bị hơn, đặc biệt là không còn đắt đỏ và mang tính thách thức nhà trai như trước đây. Song để thể hiện sự tôn trọng và thành ý, thì nhà trai cũng cần chuẩn bị các mâm quả cưới cho đầy đủ và chu đáo. Mâm quả cưới không chỉ thể hiện bộ mặt của nhà trai, mà còn là lời cảm ơn của nhà trai gửi tới nhà gái, cảm ơn về công ơn sinh thành, dưỡng dục cô dâu nên người để nhà trai đón về làm dâu.
Mâm quả cưới ở 3 miền Bắc – Trung – Nam có sự khác biệt, song vẫn có những nét tương đồng. Bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu top 20 mâm quả cưới 2019 đầy đủ lễ vật cụ thể ở 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Mâm quả cưới miền Bắc
Người Bắc thường rất cầu kỳ trong việc chuẩn bị mâm quả cưới, người ta không gọi là mâm quả cưới, mà sẽ gọi là tráp cưới, tráp ăn hỏi. Cách sắp xếp mâm quả cưới của người miền Bắc thường là dạng tháp cao, trang trí với ruy-băng và nơ, thậm chí còn trang trí bằng cả hoa tươi.
Tráp cưới hỏi của người Bắc thường là số tráp lẻ, nhưng số lượng trong mỗi tráp sẽ là chẵn. Ví dụ như sính lễ sẽ là 3, 5, 7, 9, 11 tráp với số lượng 2 gói chè, 2 cây thuốc, 50 hộp bánh,…
Mâm quả cưới trầu cau
Ăn trầu là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, đặc biệt là người miền Bắc, đây là khu vực lưu giữ nhiều nhất nét văn hóa của người Việt xưa. Trong mâm quả cưới hỏi của người Bắc, mâm quả cưới trầu cau cũng không thể thiếu được. Vị cay nồng của trầu cau quyện với vôi sống tạo thành một màu đỏ son, màu sắc thể hiện một trái tim nồng ấm, biểu trưng cho một tình yêu son sắt, bền chặt và thủy chung trong hôn nhân. Trầu cau không chỉ được sử dụng trong lễ hỏi, mà trong lễ cưới cũng không thể thiếu được. Việc chuẩn bị một mâm quả cưới trầu cau vừa thể hiện sự đầy đủ về nội dung, vừa thể hiện vẻ đẹp về hình thức.
Mâm quả cưới bánh cốm
Bánh cốm là món ăn dân dã và khá nổi tiếng ở miền Bắc, bánh được làm bằng cốm non với nhân đỗ xanh bên trong, bánh có dạng hình vuông. Mâm quả cưới bánh cuốn thể hiện sự hài hòa của đất trời, thể hiện sự đồng thuận của âm dương. Việc sử dụng bánh cốm trong lễ cưới hỏi tượng trưng cho mong muốn về tình yêu son sắt và thủy chung của vợ chồng. Dân gian xem sự hài hòa của trời đất chính là sự kết hợp hoàn hảo của vợ và chồng, sự kết hợp cho một “bến đỗ” hạnh phúc viên mãn về sau.
Mâm quả cưới chè
Trong các gia đình miền Bắc luôn có sẵn ấm chè để đãi khách, đây là tục lệ đã có từ rất xa xưa và vẫn được duy trì cho đến nay. Một ấm chè nóng thể hiện sự ấm cúng và giúp mọi người cởi mở với nhau hơn trong khi trò chuyện. Mâm quả cưới chè chuẩn bị sẽ được để lên bàn thờ gia tiên khi hai bên cử hành nghi thức cưới hỏi. Đây là một hoạt động mang tính tâm linh, đó là cách con cháu thể hiện lòng biết ơn, kính hiếu với ông bà tổ tiên và xin phép ông bà tổ tiên chứng giám cho tình yêu, hạnh phúc của con cháu.
Mâm quả cưới gà xôi
Xôi được chuẩn bị cho lễ cưới hỏi thường là xôi gấc, được đóng thành năm hoặc sáu khuôn theo hình trái tim, phía trên sẽ được in hình chữ Hỷ bằng bột đậu xanh. Trên mâm quả cưới xôi sẽ có một con gà trống luộc sẵn. Mâm quả cưới này mang ý nghĩa “gà đẻ trứng vàng” với lời cầu chúc sự sung túc và hạnh phúc cho đôi bạn trẻ. Nếu như mâm quả cưới không có gà thì sẽ có sáu trái tim xôi. Mâm quả cưới gà xôi thường được bố trí cân xứng và rất đẹp mắt. Mặc dù hiện tại có rất nhiều tỉnh thành mâm quả cưới gà xôi không còn thấy xuất hiện ở trong lễ ăn hỏi, nhưng có một số tỉnh thành ở miền Bắc vẫn luôn có sự hiện diện của mâm quả cưới này. Trong tương lai, để đơn giản hơn trong việc chuẩn bị sính lễ, có thể mâm quả cưới gà xôi sẽ được lược bỏ, bởi có rất nhiều trường hợp khoảng cách nhà trai và nhà gái ở rất xa nhau, không tiện cho việc chuẩn bị mâm quả cưới gà xôi.
Mâm quả cưới mứt
Trong các mâm quả cưới trong lễ ăn hỏi, bạn sẽ không thể không thấy có sự xuất hiện của mâm quả cưới mứt, mứt sử dụng trong lễ ăn hỏi thường là mứt hạt sen với hương vị ngọt dịu như những viên ngọc sáng, tượng trưng cho sự đài các, dịu hiền của cô dâu. Bên cạnh đó, mâm quả cưới mứt sen còn thể hiện tình cảm mến thương, yêu quý của gia đình nhà trai dành cho cô dâu, chính là con dâu tương lai của họ. Vị ngọt của mứt sen theo quan niệm của người miền Bắc nó thể hiện cho tình yêu ngọt ngào và say đắm của đôi bạn trẻ; tượng trưng cho sự giàu sang, sung túc và một cuộc sống hạnh phúc, no đủ sau này.
Mâm quả cưới rượu thuốc
Phong tục cưới hỏi của người miền Bắc thì mâm quả cưới rượu thuốc là không thể thiếu được. Như chúng ta cũng đã biết, trong những dịp trọng đại hay khi có chuyện vui, thì rượu vẫn là thức uống được nhiều người lựa chọn. Sự cay nồng của rượu sẽ làm tăng thêm cảm xúc tích cực cho cuộc vui. Và cũng nhờ rượu mà mọi người cởi mở và dễ dàng bắt đầu câu chuyện hơn. Tay nâng cốc rượu, mọi người chúc cặp đôi những lời chúc tốt đẹp, hạnh phúc viên mãn sau khi kết hôn.
Bên cạnh đó, theo quan niệm của người Bắc, mâm quả cưới rượu thuốc sẽ tượng trưng cho lòng hiếu kính của con cháu, nhất là của chú rể với tổ tiên của nhà gái. Rượu thuốc sẽ được dâng lên bàn thờ gia tiên trong ngày cưới hỏi, đây được xem như là lời mời tổ tiên về dự đám cưới và chúc phúc của cặp đôi.
Hiện nay, khi mà thuốc lá đã không còn được sử dụng rộng rãi, thì mâm quả cưới rượu thuốc ở nhiều nơi đã không còn thấy xuất hiện thuốc lá.
Mâm quả cưới hoa quả
Nếu như trước đây, mâm quả cưới hoa quả khá đơn sơ, mặc dù việc lựa chọn loại hoa quả bày biện cho mâm quả cưới rất khắt khe; thì hiện nay khi đời sống vật chất đã được cải thiện, nhiều gia đình đầu tư mâm quả cưới hoa quả rất chu đáo, không chỉ đẹp và sang trọng về hình thức, mà nội dung cũng khá đầy đủ.
Thường thì mâm quả cưới hoa quả sẽ lựa chọn 5 loại trái cây khác nhau, tượng trưng cho ngũ hành, thể hiện sự hòa hợp của đất trời, của âm dương. Việc lựa chọn các loại trái cây bày biện cho mâm quả cưới hoa quả sẽ thể hiện mong muốn của gia đình dành cho cặp đôi, ý nghĩa này được thể hiện qua cách sắp xếp trái cây cũng như màu sắc của các loại trái cây.
Mâm quả cưới hoa quả của người miền Bắc thường sử dụng các loại quả gồm lê, táo, cam, đào, hồng. Mâm quả cưới hoa quả hiện tại đã không còn quá khắt khe và phải tuân giữ nhiều quy tắc như trước đây, nên việc chuẩn bị sính lễ của nhà trai cũng bớt mệt đầu hơn.
Mâm quả cưới miền Nam
Phong tục cưới hỏi của người miền Nam rất đa dạng, bởi đây là nơi quy tụ nhiều người thuộc nhiều vùng miền khác nhau. Với người miền Nam gốc thì họ rất xem trọng việc có đôi, có cặp. Vì vậy, khi chuẩn bị mâm quả cưới họ sẽ lựa chọn số chẵn. Đặc biệt, cách lựa chọn mâm quả cưới của người miền Nam còn kết hợp với cách đọc lái, nói lái để thể hiện ý nghĩa hoặc lời chúc tốt đẹp. Ví dụ: mâm trầu cau 60 quả sẽ mang ý nghĩa cầu chúc vợ chồng sẽ có “sáu mươi năm cuộc đời hạnh phúc, viên mãn”.
Cụ thể cách bày trí và sắp xếp của từng mâm quả cưới của người miền Nam như sau:
Mâm quả cưới trầu cau
Chúng ta vẫn thường được nghe nhắc đến “miếng trầu là đầu câu chuyện”, trong phong tục cưới hỏi của người Việt từ xưa đến nay không thể không có trầu cau. Vì vậy, phong tục cưới hỏi và chuẩn bị sính lễ của người miền Nam không thể thiếu mâm quả cưới trầu cau xanh. Như cũng đã chia sẻ ở trên, số lượng trầu cau trong mâm quả cưới sẽ thể hiện một ý nghĩa hoặc một lời chúc tốt đẹp nào đó. Song thông thường số cau trong mâm quả cưới trầu cau của người miền Nam sẽ là số lẻ, 1 quả cau sẽ tương ứng với 2 lá trầu, nếu là 105 quả cau sẽ là 210 lá trầu. Mâm quả cưới 105 quả cau và 210 lá trầu thể hiện sự sinh sôi nảy nở và một cuộc sống hạnh phúc trăm năm.
Mâm quả cưới bánh phu thê
Theo phong tục tập quán của người miền Nam, bánh phu thê còn gọi là bánh âm dương, là biểu tượng cho sự hòa hợp đất trời, âm dương hòa hợp thể hiện sự gắn kết trong đời sống vợ chồng. Loại bánh phu thê trong mâm quả cưới miền Nam sẽ khác so với miền Bắc, Bánh phu thê là loại bánh có vỏ ngoài màu trắng, nhân bánh là bột đậu xanh hoặc dừa, được gói trong hộp hình vuông, hình tam giác hoặc lục giác, được gói bằng lá dừa hoặc lá dứa. Số lượng bánh phu thê trong mâm cũng được lựa chọn để thể hiện ý nghĩa như việc lựa chọn số lượng trầu cau ở trên.
Mâm quả cưới trà rượu nến
Có câu ca dao “khách đến nhà không trà thì rượu”, một ấm trà thơm tiếp khách sẽ giúp mọi người xích lại gần nhau hơn, 1 ly rượu cay nồng sẽ làm cho cuộc vui thêm hào hứng hơn.Theo phong tục cưới hỏi của người miền Nam, mâm quả cưới trà rượu sẽ thể hiện sự tôn kính của con cháu với các bậc gia tiên, gia tiên sẽ chứng giám và chúc phúc cho cặp đôi, cặp đôi sẽ có được cuộc sống nồng nàn hạnh phúc và ấm áp bên nhau lâu dài. Sự xuất hiện của nến trong mâm quả cưới sẽ là một cặp nến khắc long phụng nhà trai chuẩn bị để thắp lên bàn thờ gia tiên của nhà gái.
Mâm quả cưới trái cây
Phong tục cưới hỏi của cả 3 miền đều có mâm hoa quả. Riêng ở miền Nam mâm quả cưới trái cây thường lựa chọn các loại quả táo, nho, đu đủ, mãng cầu, xoài,… và tất nhiên như chủ yếu, các loại quả lựa chọn đều thể hiện ý nghĩa và lời chúc phúc cho cô dâu, chú rể; mong muốn cô dâu chú rể có cuộc sống hôn nhân ngọt ngào, đầy đủ về vật chất, giàu về tình cảm. Những loại trái cây không may mắn nên tránh lựa chọn sắp trên mâm quả cưới như cam, lê, chuối, lựu,…hoặc những trái cây có vị đắng, chát.
Mâm quả cưới xôi gấc
Xôi gấc vẫn là món ăn được sử dụng trong rất nhiều dịp quan trọng của người Việt. Với người miền Nam, trong sính lễ cưới hỏi không thể thiếu được mâm quả cưới xôi gấc, xôi sẽ thể hiện sự no đủ, màu đỏ của gấc thể hiện lời chúc đôi trẻ son sắt bền chặt trong hôn nhân. Có một số gia đình trong mâm quả cưới xôi gấc sẽ có thêm gà luộc.
Mâm quả cưới heo quay
Bên cạnh vị ngọt ngào của các loại trái cây, thì theo quan niệm của người miền Nam sẽ cần thêm vị mặn mà của thịt. Chính vì vậy, trong sính lễ ăn hỏi sẽ có mâm quả cưới heo quay, một con heo sữa sẽ được để nguyên và quay. Hình dáng tròn trịa, da căng bóng, hồng hào của con heo sẽ tượng trưng cho sự phát tài, phát lộc và một cuộc sống hạnh phúc viên mãn sau này.
Mâm quả cưới bánh kem
Ngoài những mâm quả cưới ở trên thì nhà trai còn phải chuẩn bị một mâm quả cưới bánh kem, bánh kem thể hiện sự cân bằng giữa văn hóa phương Đông và phương Tây, hòa hợp chứ không hòa tan. Sự xuất hiện của bánh kem không chỉ làm cho bộ mâm quả cưới hỏi đầy đủ và đẹp mắt hơn, mà còn giúp các cặp đôi thể hiện cá tính và sở thích riêng thông qua cách lựa chọn màu sắc, họa tiết được trang trí trên bán. Hương vị ngọt ngào của bánh kem thể hiện lời cầu chúc cho tình yêu vợ chồng mãi ngọt ngào và nồng đậm. Tùy theo kích thước của tráp mà kích thước của bánh kem cũng sẽ khác nhau. Song mâm quả cưới bánh kem cũng không quá to.
Mâm quả cưới tiền, vàng
Trong số các mâm quả cưới hỏi hiện nay, tiền vàng vẫn là mâm quả cưới không thể thiếu được của người miền Nam. Mặc dù, nhà gái không đưa ra yêu cầu thách cưới, nhưng trong cưới hỏi nhà trai vẫn sẽ chuẩn bị một mâm quả tiền, vàng. Tiền thì không thể thiếu, còn vàng thì có gia đình có, có gia đình không. Mâm quả cưới tiền ở đây được hiểu là sự đóng góp của nhà trai trong việc tổ chức lễ cưới và cũng một phần nào đó thể hiện sự biết ơn công lao dưỡng dục của bố mẹ cô dâu. Còn vàng thường mang ý nghĩa cho cô dâu làm vốn sau khi cưới.
Mâm quả cưới miền Trung
Miền Trung là vùng đất của kinh kỳ, cố đô xưa, con người miền Trung rất đơn giản và chất phát. Vì vậy, trong các mâm quả cưới của người miền Trung không quá cầu kỳ, khá phóng khoáng nhưng vẫn đảm bảo được sự đầy đủ và chỉnh chu.
Số mâm quả cưới trong lễ hỏi cưới của người miền Trung thường là số chẵn 4, 6, 8,.. Tối thiểu sẽ phải có 4 mâm quả cưới, còn lại sẽ tùy thuộc vào điều kiện của từng gia đình mà chuẩn bị thêm các mâm quả cưới.
Mâm quả cưới trầu cau
Cũng như các vùng miền khác trong cả nước, mâm quả cưới trầu cau là lễ vật không thể thiếu được trong lễ ăn hỏi. Trầu cau không chỉ là thể hiện lòng kính của con cháu dâng lên ông bà tổ tiên, gợi sự cởi mở trong cuộc trò chuyện, mà nó còn tượng trưng cho sự gắn bó keo sơn của vợ chồng. Cũng chính vì vậy, mâm quả cưới trầu cau được sắp xếp rất gọn gàng và ngay ngắn.
Khác với miền Bắc, mâm quả cưới trầu cau sẽ không yêu cầu về số lượng câu và trầu, nhà trai hoàn toàn có thể lựa chọn và sắp xếp theo ý mình, miễn là đẹp mắt và chỉnh chu là được. Đặc biệt, người Huế trong mâm quả cưới trầu cau còn có muối và gừng đi kèm để tượng trưng cho sự mặn mà và chung thủy trong tình yêu của đôi con trẻ.
Mâm quả cưới bánh phu thê
Bánh phu thê ở đây là loại bánh màu trắng, nhân bánh làm bằng đậu xanh hoặc nhân dừa, bánh được gói bằng lá dừa hoặc lá dứa dạng hình tam giác, hình vuông hoặc hình lục giác. Dù cũng là lựa chọn bánh phu thê trong lễ ăn hỏi, nhưng khác với người miền Nam, mâm quả cưới bánh phu thê của người miền Trung thể hiện lời hứa chung thủy son sắt của đôi bạn trẻ khi trở thành vợ chồng, đây cũng chính là lời hứa và lời chúc phúc của nhà trai dành cho nhà gái.
Có một điều mà bạn cũng không thể không biết, bánh phu thê mang ý nghĩa tượng trưng sự có đôi có cặp của cô dâu và chú rể, nên thường bánh phu thê sẽ được xếp từng cặp với nhau theo số chẵn. Người miền Trung thường không quá khắt khe về số lượng bánh, nên nhà trai có thể lựa chọn tùy ý.
Mâm quả cưới chè rượu
Chè rượu là lễ vật được nhà trai chuẩn bị để dâng lên tổ tiên nhà gái để xin dâu. Với người miền Trung, mâm quả cưới chè rượu mang ý nghĩa tượng trưng và không thể thiếu được trong sinh lễ ăn hỏi. Cô dâu và chú rể sẽ lấy rượu và chè này đi mời các quan khách, những bậc cao niên trong lễ ăn hỏi. Với tính cách thoáng của người miền Trung, nên nhà gãi cũng để cho nhà trai tự do sắp xếp mâm quả chè rượu mà không có bất kì một yêu cầu cụ thể gì.
Mâm quả cưới nến tơ hồng
Trong số những mâm quả cưới mà nhà trai phải chuẩn bị, thì mâm quả cưới nến tơ hồng là lễ vật quan trọng, không thể thiếu được trong lễ ăn hỏi. Nến tơ hồng được chuẩn bị theo cặp, nến sẽ được thắp lên khi thực hiện các nghi thức trong lễ ăn hỏi. Ngọn lửa cháy sáng sẽ thể hiện tình yêu nồng cháy của đôi con trẻ và cũng là để minh chứng cho hạnh phúc trăm năm của cặp đôi. Sẽ là một điều đáng trách nếu nhà trai quên mất việc chuẩn bị cặp nến tơ hồng trong lễ ăn hỏi.
Mâm quả cưới thách cưới
Mặc dù, việc thách cưới không còn quá khắt khe và nặng nề như trước đây. Song có một số vùng miền vẫn còn duy trì phong tục này. Nhà gái thường thách cưới dựa trên điều kiện của gia đình nhà trai, lễ vật thách cưới của người miền Trung thường là gà quay, lợn quay, nem chả,… Đa số hiện nay mâm quả cưới thách cưới thường là tiền sính lễ, số lượng bao nhiêu thì tùy theo phong tục của từng khu vực. Song nhà trai thường chuẩn bị tiền sính lễ khoảng 5 – 10 triệu, nếu gia đình nhà trai có điều kiện hơn, thì tiền sính lễ có thể nhiều hơn.
Đó là số lượng mâm quả cưới hỏi theo phong tục tập quán của từng vùng miền cụ thể của nước ta. Tùy theo số lượng mâm quả ăn hỏi, mà nhà trai sẽ lựa chọn mâm quả cưới nào trong số các mâm quả cưới đã được liệt kê ở trên để chuẩn bị. Song nhà trai cũng cần phải lưu ý, có những mâm quả cưới bắt buộc, không thể không thiếu, nhà trai nếu có tối giản số mâm quả cưới, thì cũng không nên loại bỏ các mâm quả cưới bắt buộc. Điều này không chỉ không phù hợp với phong tục tập quán, mà còn thể hiện sự thiếu tôn trọng nhà gái, không có thành ý trong lễ ăn hỏi.
Vì vậy, khi chuẩn bị sính lễ cho lễ ăn hỏi, chú rể nên dành thời gian tìm hiểu thông tin về các mâm quả cưới, đặc điểm và phong tục tập quán của nhà gái để có được ấn tượng tốt đẹp trong mắt nhà gái.
Hiện tại, để nhẹ nhàng và đơn giản hơn, nhà trai thường sử dụng dịch vụ cung cấp mâm quả cưới. Với kinh nghiệm và những kiến thức hiểu biết, các bên dịch vụ sẽ tư vấn và cung cấp cho nhà trai số lượng cũng như các lễ vật cần thiết, theo đúng tiêu chí tiết kiệm, đơn giản, đầy đủ và chỉnh chu. Thông thường mức giá cho dịch vụ cung cấp mâm quả cưới thường sẽ phụ thuộc vào chất liệu mâm quả, số lượng mâm quả, đường kính mâm quả, chất lượng hay chính là thương hiệu của sính lễ trong mâm quả.
Chi phí cho một bộ mâm quả cưới tiết kiệm dao động khoảng 2 – 3 triệu đồng, tầm trung khoảng 5 – 7 triệu đồng, còn cao cấp hơn có thể lên đến hơn 20 triệu đồng.
Tự tay chuẩn bị và trang trí mâm quả cưới là điều tốt, song không phải gia đình nào cũng có thời gian và công sức để lo chu toàn cho bộ mâm quả cưới lễ ăn hỏi. Bởi đám cưới có rất nhiều công việc cần phải chuẩn bị. Vì vậy, sử dụng dịch vụ cung cấp mâm quả cưới hỏi sẽ là lựa chọn tối ưu nhất cho các gia đình hiện nay.
Khi lựa chọn đơn vị dịch vụ cung cấp mâm quả cưới hỏi, bạn cũng nên dành thời gian tìm hiểu thông tin về mức giá cũng như mức độ uy tín của từng đơn vị. Hiện tại, có rất nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ mâm quả cưới hỏi, nếu như không tìm hiểu thật kỹ, bạn sẽ dễ bị gắn mác là “thiếu tôn trọng” nhà gái, bộ mặt gia đình bạn cũng bị ảnh hưởng.
Mâm quả cưới không chỉ là lễ vật đến xin con dâu, mà còn thể hiện sự thành kính của gia đình nhà trai. Vì vậy, sự chu đáo trong chuẩn bị mâm quả cưới là điều cần thiết. Chúc các cặp đôi có một mùa cưới hạnh phúc và đáng nhớ.
